ژئوپارک قشم کجاست؟ {راهنمای بازدید}

قشم یکی از زیباترین جزایر ایران است که هر ساله گردشگران زیادی به دلیل جاذبه‌های محیط زیستی و زمین‌شناسی، بازارگردی، تفریحات دریایی و... در فصول شلوغ (high season) و خلوت (low season) به آن سفر می‌کنند. یکی زیباترین پدیده‌های زمین‌شناختی واقع در این جزیره ژئوپارک قشم است که ۲۵ سایت گردشگری مختلف را در خود جای داده است. اگر قصد سفر به تور قشم را دارید با ما در آرندتور همراه باشید تا با ژئوپارک بی‌نظیر این جزیره آشنا شوید.

ژئوپارک چیست؟

پیش از معرفی ژئوپارک قشم بهتر است به بررسی مفهوم دقیق ژئوپارک بپردازیم. ژئوپارک یا پارک زمین‌شناسی منطقه‌ای است که در آن پدیده‌های زمین‌شناختی خارق‌العاده‌ای قرار گرفته است که با بررسی و مشاهده‌ی آن‌ها می‌توان اطلاعات مختلفی را در مورد کره زمین و رخدادهای گوناگون آن به‌دست آورد.

یونسکو در سال ۲۰۰۴ میلادی و به منظور جلب مشارکت جوامع محلی برای مدیریت، حفظ، نگهداری و بهره‌برداری پایدار از گنجینه‌های طبیعی شبکه ژئوپارک‌های جهانی را تأسیس کرد که در بین آن‌ها ژئوپارک قشم اولین پارک زمین‌شناسی جهانی ایران و خاورمیانه محسوب می‌شود.

معرفی ژئوپارک قشم و تاریخچه آن

همان‌طور که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم ژئوپارک قشم عنوان اولین و بزرگ‌ترین پارک زمین‌شناسی خاورمیانه و ایران را به خود اختصاص داده و در سال ۱۳۸۵ در فهرست شبکه جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

مساحت کلی این مجموعه حدود ۳۰۰ کیلومتر مربع بوده و غرب جزیره‌ی قشم را در برگرفته است؛ هر چند در سال ۱۳۹۶ جنگل‌های حرا، کل جزیره و جزیره هرمز هم به عنوان پارک زمین‌شناسی به فهرست ژئوپارک‌های یونسکو اضافه شدند و مساحت مجموعه‌ی فوق را به ۲۰۶۳ کیلومتر مربع افزایش دادند.

بیشتر بخوانید: زیباترین جاهای دیدنی قشم را بهتر بشناسید

وضعیت ژئوپارک قشم بعد از ثبت در فهرست جهانی یونسکو

تمامی پارک‌های زمین‌شناسی ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو باید طبق معیارهای معرفی شده توسط این سازمان محافظت شوند تا همچنان در فهرست آن باقی بمانند؛ اما ژئوپارک قشم ۶ سال بعد از ثبت به دلیل مشکلات مدیریتی و زیرپاگذاشتن معیارهای یونسکو از فهرست این سازمان حذف شد.

بعد از آن مسئولان مربوطه با برآورده‌کردن فاکتورهای موردنظر این سازمان در سال ۱۳۹۶ مجدداً این پارک را برای یک دوره چهارساله در فهرست جهانی یونسکو قرار دادند. در سال ۱۳۹۸ اراضی محدوده غار نمکدان جزیره با هدف تأسیس اقامتگاه و مرکز پرورش آبزیان و شهرک صنعتی واگذار شد؛ بنابراین هنوز هم خطر حذف مجدد ژئوپارک قشم از فهرست جهانی سازمان یونسکو وجود دارد.

سایت‌های گردشگردی ژئوپارک قشم

جاذبه‌های گردشگری مختلف ژئوپارک قشم در قالب ۲۵ سایت مختلف معرفی شده‌اند که آشنایی با آن‌ها پیش از سفر به این جزیره شگفت‌انگیز خالی از لطف نیست:

دره ستارگان

دره ستارگان قشم یا دره اجنه قسمتی از ژئوپارک قشم است در شرق جزیره و نزدیکی روستای برکه خلف واقع شده است. بسیاری از گردشگران در ساعات انتهایی شب صداهای عجیب و غریبی را از این دره شنیده‌اند که این موضوع باعث شده تا نام دره اجنه بر روی آن قرار داده شود.

دره تندیس‌های قشم

از دیگر سایت‌های معروف ژئوپارک قشم می‌توان به دره تندیس‌ها اشاره کرد. فرسایش سنگ‌ها در این منطقه منجر به ایجاد تندیس‌های گوناگونی شده که در نوع خود منحصربه‌فرد هستند. این بخش از نظر ظاهری شباهت زیادی به دره ستارگان دارد اما وسعت آن بیشتر است. برای بازدید از این منطقه فوق‌العاده باید به بخش جنوبی جنگل‌های حرا بروید.

تنگه چاهکوه

در بخش جنوب غربی روستای چاهوی شرقی، تنگه‌ی باریکی با دیوارهای بلند واقع شده که طرح‌های زیبایی بر روی دیوارهای آن نقاشی شده است. تنگه چاهکوه قشم در اصل از کنار هم قرار گرفتن دو تنگه عمود برهم تشکیل شده که بر اثر گذشت زمان اشکال خارق‌العاده‌ای در دره آن به وجود آمده است.

در گذشته‌های نه چندان دور بعد از بارش باران آب زیادی در این بخش جاری شده و مردم محلی برای استفاده از این منابع آبی اقدام به حفر چاه کرده بودند؛ در نتیجه علت شهرت این مکان به چاهکوه همین مسئله است.

غار نمکدان

طولانی‌ترین غار نمکی جهان با طول بیشتر از ۶۰۰۰ متر در جنوب غربی قشم واقع شده و یکی از عجایب هفتگانه این جزیره محسوب می‌شود. برای بازدید از این اثر باستانی که قدمتی بیشتر از ۵۰۰ میلیون سال دارد باید به ۹۰ کیلومتری جنوب غربی جزیره و نزدیکی ساحل جنوبی آن بروید.

کورکوراکوه

ژئوسایت کورکوراکوه در شرق روستای گیاهدان قشم واقع شده و شامل تپه ماهورهایی است که جنس آن‌ها از مارن بوده و در اثر فرسایش ناشی از حرکت آب‌جاری به وجود آمده‌اند. دره‌ها و تنگه‌های واقع در این بخش به بدبوم معروف هستند.

بام قشم

 در بخش مرکزی جزیره فلات وسیعی با ارتفاع بیشتر از ۱۲۰ متر از سطح دریا وجود دارد که به بام ژئوپارک قشم شهرت دارد. دیوارهای لایه‌ای این بخش متشکل از مارون و ماسه سنگ بوده و برفراز آن می‌توان به منظره‌ی فوق‌العاده‌ای را از سواحل زیبای خلیج‌فارس، دره تندیس‌ها و جنگل حرا دست پیدا کرد.

دره شور

دره شور که به نام های تنگه مکینه یا هوباد نیز معروف است قدیمی‌ترین لایه‌های رسوبی جزیره را در خود جای داده است. از جمله زیبایی‌های این تنگه می‌توان به آبراهه‌های جذاب فراوان بر روی دامنه، چشمه‌های سولفور، تپه ماهورهای مارنی و آهکی و نمای فوق‌العاده‌ای از بلندترین قله جزیره اشاره کرد.

جالب است بدانید که چشمه‌های سولفور موجود در دره شور خواص درمانی داشته و سالانه افراد زیادی از آن‌ها بازدید می‌کنند.

جنگل‌های حرا

طلای سبز قشم با وسعت ۲۰۰ کیلومتر مربع در تنگه خوران بین جزیره قشم و بند خمیر قرار گرفته و از عجایب طبیعی این جزیره محسوب می‌شود. جنگل حرا متشکل از درختانی است که  در زمان مد تا ۹۰ درصد در آب فرو رفته و برای زندگی در آب شور سازگار هستند.

درختان این جنگل در ابعاد ۳ تا ۶ متری وجود داشته و در تمامی فصول سال هم سرسبز هستند. شاید از مهم‌ترین مشخصات این درختان حیرت آور بتوان به جذب آب توسط آن‌ها و دفع نمک اشاره کرد که منجر به شیرینی آب‌های اطراف می‌شود.

موزه ژئوپارک

در چهارراه پردیس و نزدیکی مرکز خرید ستاره قشم موزه ژئوپارک قرار گرفته که فعالیت خود را در سال ۱۳۸۴ در مساحت ۱۰۰۰ مترمربعی آغاز کرد. اگر به تماشای پستانداران بزرگ و کوچک علاقمند هستید، حتماً بازید از این مکان را در برنامه‌ی سفر خود قرار دهید.

در کنار پستانداران می‌توانید گونه‌های مختلفی از آبزیان، حشرات، پرندگان، سنگ‌های قیمتی، صدف‌ها و ماکت‌ جاذبه‌های زمین‌شناسی را هم در موزه ژئوپارک قشم مشاهده کنید. به‌علاوه قسمتی از این موزه به صنایع دستی اختصاص یافته است و امکان آشنایی با لباس محلی زنان در جنوب کشور، صنایع چوبی، حصیربافی، سازهای محلی، سوزن دوزی و مواردی از این دست هم در آن وجود دارد.

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع قشم‌گردی

سایر سایت‌های گردشگری ژئوپارک قشم

• غار خربس
• روستای لافت
• چشمه‌های آب معدنی
• گنبد نمکی
• تپه‌های کاسه سلخ
• دره قاضی
• جزایر ناز
• خلیج دیرستان
• صخره خرچنگ‌ها
• تالاب پرندگان دو کوهک
• ساحل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها
• تنگه اولی
• باسعیدو
• چاکویر
• ساحل کرق
• بصیرا
• پهنه‌های گلی
• کریان

چه زمانی به ژئوپارک قشم سفر کنیم؟

همان‎طور که می‌دانید جزیره قشم در بخش جنوبی ایران واقع شده و آب و هوای آن گرم و مرطوب است؛ بنابراین گرم‌ترین فصل سال در ژئوپارک قشم اوایل تابستان به خصوص ماه‌های تیر و مرداد است.

در عین حال از اوایل آذر تا فروردین میانگین دما به ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد می‌رسد؛ بنابراین وضعیت هوای منطقه از شرایط قابل قبولی برخوردار بوده و احتمال بارش باران هم کاهش می‌یابد.

سخن آخر

بازدید از تنها پارک زمین‌شناسی خاورمیانه تجربه‌ی شگفت‌انگیزی است که تا سال‌ها در ذهن بازدیدکنندگان باقی می‌ماند. سایت‌های گردشگری ژئوپارک قشم بی‌نظیر بوده و در بین گردشگران داخلی و خارجی از شهرت بالایی برخوردار هستند. شما می‌توانید پرسش‌های خود را در مورد سفر به جزیره زیبای قشم با مشاوران آرندتور در میان بگذارید.